Loose Parts staat voor losse onderdelen. Omdat er geen vaststaand doel is, prikkelt spelen met losse onderdelen de fantasie. Het materiaal daagt kinderen uit om steeds weer nieuwe mogelijkheden te verzinnen. Kinderen ontwikkelen de vaardigheid om in allerlei nietszeggende materialen spelmogelijkheden te zien en vergroten hun creatievermogen. Ze leggen onverwachte verbanden en gaan op in hun fantasie. Dat geeft plezier en draagt ook bij aan de hersenontwikkeling.
Speelgoed bepaalt wat je kind leert
Niet alleen je kind bepaalt wat het met het speelgoed doet, maar vooral het speelgoed bepaalt wat je kind zal ontdekken en leren. Stel je eens een situatie voor waarin je kind opgroeit met materialen die allemaal een betekenis en een functie hebben. Zulke gesloten materialen sturen je kind in het spel en leiden hem naar een bepaalde actie. In eerste instantie zal je kind zich daarmee vermaken. Kinderen zijn immers heel nieuwsgierig en gaan al het speelgoed onderzoeken. Wanneer het doel bereikt is of wanneer het kind het doel te ingewikkeld vindt, zal het speelgoed al snel niet meer interessant zijn. De fantasie wordt niet meer verder gevoed. Er is een risico dat kinderen te afhankelijk worden van het aangereikt krijgen van een gevormd doel. Ze hoeven dan hun creatieve kracht niet meer te gebruiken en vergeten op den duur hoe ze die kracht kunnen aanspreken, waar dat voorheen vanzelf ging. Daarom is het van groot belang voor kinderen wat voor soort speelgoed zij gepresenteerd krijgen.
Gedreven door eigen kracht
Stel nu dat je kind speelgoed heeft met allerlei losse onderdelen die niet meteen iets betekenen. Je kind onderzoekt deze materialen nieuwsgierig en onbevangen. Spelend ontwikkelt je kind creativiteit en bij het opgroeien ontstaan er steeds nieuwe mogelijkheden met hetzelfde materiaal. Een jonge baby houdt de vormen vast, doet ze in de mond, slaat ze tegen elkaar en laat ze rollen. Een dreumes gaat ermee verzamelen, stapelen, omgooien, etc. Zelfs in de schoolleeftijd is het speelgoed nog bruikbaar en effectief. Dat komt omdat de fantasie van het kind altijd toepasbaar is op het materiaal en daarin meegroeit. Loose parts materiaal is dus heel duurzaam speelgoed. Bij elke vaardigheid die je kind ontwikkelt, weet het iets te ontdekken om met deze materialen te kunnen doen. Het creatievermogen wordt steeds opnieuw aangesproken. Je kind krijgt als vanzelf nieuwe ideeën en blijft actief onderzoeken, verbanden leggen en handelen, gedreven door eigen kracht.
Wanneer je kind ouder wordt zal het meer complexe vaardigheden oefenen en het fantasiespel verder verdiepen. Losse onderdelen kunnen dan ook ingezet worden in schoolse opdrachten, bijvoorbeeld voor het maken van vormen, sorteren van kleuren of het tellen van onderdelen. Je kind maakt nieuwe combinaties met uiteenlopende materialen.
Loskomen van verwachtingen
Wanneer je kind niet van kleins af aan met loose parts heeft gespeeld, zal hij niet meteen een idee hebben wat hij met de materialen kan doen. Kinderen die eraan gewend zijn dat het spelmateriaal altijd gepresenteerd werd met een duidelijk doel, hebben meestal begeleiding nodig om los te kunnen komen van dat systeem van verwachtingen. Is er ineens geen omlijning meer, dan kunnen ze zich verloren voelen. Ter overgang bied je de losse materialen dan eerst aan in een vorm die meer duidelijkheid geeft, door een bepaalde functie van het materiaal aan te reiken. Met kleine stapjes ga je daarbij steeds meer een beroep doen op het creatieve vermogen van kinderen, zodat ze uiteindelijk zelf verschillende functies bedenken.
Je kunt de speelruimte al voordat je kind gaat spelen, inrichten met een opstelling die uitnodigt, inspireert, ideeën geeft. Ook kun je loose parts aanbieden in een soort werkje waarbij een kind de vormen op een sjabloon kan na leggen. Zo ziet ieder kind meteen mogelijkheden om actief aan de slag te gaan met het materiaal. Het maken van een opstelling nodigt ons als volwassenen uit om op een andere manier naar de materialen te kijken. Want wij hebben zelf deze wereld soms niet gekend, of moeten er weer aan herinnerd worden hoe het is om zonder nut of vaststaand doel te mogen spelen en experimenteren. Kijkend naar het spel van je kind, zie je mogelijkheden die je zelf niet (meer) zou verzinnen. Wat ontdekt je kind en hoe gaat hij te werk? Volgt hij een doel of een idee of niet en waar leidt hem dat heen? Door te kijken met een open blik en de verwondering toe te laten, gaat je eigen creativiteit en speelsheid ook weer stromen.
