Voordat ik aan de zoektocht begon over speelgoed, speelkracht en mijn handelen, had ik nooit gedacht dat ikzelf zoveel invloed had op het spelen van mijn kind. Mijn bewustwording is in de afgelopen jaren zoveel gegroeid dat er een totaal andere wereld is ontstaan. Een wereld waarin een kind van veel afhankelijkheid van de ouder verschoof naar de kracht om zelf te spelen, zijn eigen lichaam goed te kunnen ervaren en grote mijlpalen zelf te kunnen bereiken. Door anders te kijken ontstaat er een wereld waarin een kind jou als ouder kan vertellen waar zijn interesses liggen op dat moment. Waar wil je kind zich in verdiepen in het spel? Wat is hij voorzichtig aan het aftasten en welke stappen durft hij al te nemen?
Inzichten
Voor mij als moeder zijn de afgelopen jaren deuren met nieuwe inzichten open gegaan. Daarna kon ik ook niet meer anders dan de wereld op deze nieuwe manier te zien. Het was voor mij opeens zo helder. Deze inzichten deel ik graag met anderen zodat ook andere ouders de wereld van het kind en de kracht van het spelen en bewegen kunnen zien. Een wereld waar wij als ouders vol verwondering kunnen kijken naar onze kinderen en wat zij ons in het spel laten zien. Omdat wij weten wat zij nodig hebben en zullen onderzoeken, kunnen wij onze kinderen met bewust speelgoed verder helpen in hun spelontwikkeling.
Moeten wij als ouders daar ook wat voor doen?
Ja, stilstaan in de haast van ons leven en onszelf openstellen voor wat er is, wat onze kinderen ons vertellen. Kinderen spiegelen ons. Zij volgen onze initiatieven, regels, ons gedrag en houding en reageren op onze emoties (die vaak onbewust zijn). Kunnen kinderen niet goed spelen, dan zal dat pas verbeteren zodra wij als ouders anders gaan handelen. Onze houding in het spel legt een basis voor het spel van ons kind.
Hoe spelen jullie samen?
- Wat als er iets niet meteen lukt?
- Help jij je kind naar succes door voor te doen en instructie te geven? Hoe reageert je kind daarop?
- Is het spel steeds hetzelfde of gebeurt er ook iets nieuws? Wie van jullie komt er met een volgend idee?
- Kijkt je kind genietend naar de show die jij opvoert, of is hij zelf actief?
- Wanneer is het moment van samen spelen voorbij en hoe is die afronding voor je kind?
Samen spelen is natuurlijk heel gezellig en liefdevol. Maar het is ook een valkuil. Je kind wordt snel afhankelijk van de momenten van samen spelen. Jij brengt het speelgoed voor hem tot leven en hij vangt jouw speciale aandacht. Af en toe een spelletje doen levert veel plezier op, maar is het in balans? Als de nadruk niet ligt op het zelf spelen dan zal een kind het talent om zichzelf te boeien en uit te dagen in het spel verliezen. Hoe zorg je dan dat je kind van begin af aan zelf kan spelen?
Vroege basis
Je kunt al heel vroeg in het leven van je baby een basis leggen voor speelkracht. Bij een pasgeboren baby gaat haast alle wakkere tijd op aan voedingen, verzorgd worden, knuffelen. Na de eerste weken duren de periodes van wakker zijn steeds iets langer en je baby krijgt meer aandacht voor de wereld om hem heen. Nu kun je je baby wat langer neerleggen op een linnenspeelkleed in de box of op de grond. Je ziet hem rondkijken en ingespannen luisteren naar geluiden. Dit is al een eerste ontstaan van spel, ook al ziet het er voor ons uit alsof een baby ‘maar wat ligt’. Hij ontdekt zijn lijf, zijn handen en voeten en dat hij die kan aansturen. Hij staat steeds meer open voor zijn omgeving. Leg je speelgoed van verschillende materialen zoals een linnen knuffel om je baby heen op zijn speelplek, dan zal hij daar nieuwsgierig naar worden. Op enig moment pakt de baby een speeltje en onderzoekt dit. Er wordt gespeeld en bewonderd, de start van mooi spelgedrag. Een kind ervaart zijn eigen lichaam en besluit zelf wanneer en met welk speelgoed het wil spelen. Nieuwsgierigheid en het vermogen om er zelf iets mee te doen vormen de basis van het verdere verloop van het spelgedrag. Wanneer je als ouder deze grootse ontdekking van je kind kan beleven met stille aandacht, ben je er vol liefde bij zonder het spel teveel te beïnvloeden. Die liefde zal je kind net zo goed ervaren en daarbij blijft je kind ook in de eigen speelkracht staan.
Speelgoed dat actief of passief maakt
Wat is dan speelgoed dat het spel van een kind stimuleert ten opzichte van speelgoed dat dit niet doet? Wanneer een kind materiaal kan onderzoeken en een resultaat krijgt door zelf actie te ondernemen, stimuleert dat de interesses van het kind om verder onderzoek te doen. Het speelgoed maakt je kind actief! Hij onderzoekt de mogelijkheden van het materiaal en van zichzelf. In het spel oefent hij bewegingen en vaardigheden. Zijn mond, handen en voeten zijn betrokken bij het hele lichaam. De hersenen verwerken de spelindrukken op een rustig tempo. Je kind gaat verbanden zien, ontdekt bijvoorbeeld oorzaak en gevolg. Het spel is niet alleen een plezierig en ontspannen moment, maar ook leerrijk.
Fantasie en verbeeldingskracht
Het grootste voorbeeld van speelgoed dat passief maakt is een apparaat zoals een spelcomputer, televisie of tablet. Het kind wordt meegenomen door wat de computer vraagt en zelf hoeft hij niet zoveel meer te doen. Het lichaam en de hersenen kunnen als het ware uitgeschakeld worden. Op het moment dat een kind op een spelapparaat gaat zal de drang naar het voorgeprogrammeerde idee dat hem leidt sterker worden dan de drang om zichzelf te vermaken. En dat laatste is juist het mooiste geschenk van het kind zijn: Fantasie en verbeeldingskracht, een eindeloze interesse en nieuwsgierigheid, speels enthousiasme. Het is zonde om dat talent te doorkruisen met afhankelijkheid naar vermaak buiten jezelf. Ons doel is om zoveel mogelijk ouders te inspireren om die kracht te zien en erkennen en een omgeving te maken in ons handelen en de ruimte waar de speelkracht tot zijn recht kan komen.
